FOR PARTICIPATION FORM / KATILIM FORMU İÇİN:

https://forms.gle/xEgbPtvt2beW4UAG9

SEMINAR LANGUAGE: English. The Turkish translations of the English texts published here have been added below their original English versions.

SEMİNER DİLİ: İngilizcedir. Burada yayınlanan İngilizce metinlerin Türkçe çevirileri İngilizcelerinin altına eklenmiştir.

SEMINAR PROGRAM / SEMİNER PROGRAMI

INFORMATION ABOUT THE SPEAKER / KONUŞMACI HAKKINDA BİLGİ

Muhammad Waqas, PhD in Environmental Sciences

Gold Medalist, 1st Gold Medal in 2012 and 2nd Gold Medal in 2014

Assistant Professor, Department of Urban and Regional Planning, Karadeniz Technical University, Trabzon, Türkiye

Assistant Professor, Department of Environmental Science, Kohat University of Science and Technology, Kohat KPK-Pakistan

TUBITAK 2221-Visiting Scientist at Istanbul Technical University, Istanbul-Türkiye

Review editor in the Editorial Board of Bioenergy and Biofuels, Frontiers in Bioengineering and Biotechnology and Energy Research

Google Scholar: https://scholar.google.com/citations user=0mlRPPwAAAAJ&hl=en

Researchgate: https://www.researchgate.net/profile/Muhammad_Waqas61

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/muhammad-waqas-a4216266/

ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0415-0968

Website: https://avesis.ktu.edu.tr/mvaqas

BRIEF INFORMATION ABOUT THE TRAINING SEMINAR TOPICS / EĞİTİM SEMİNER KONULARI HAKKINDA KISA BİLGİLER

DAY 1: 3 Dec. 2025

ADAPTATION TO CLIMATE CHANGE IN WATER, SANITATION AND HYGIENE:  ASSESSING RISKS AND APPRAISING OPTIONS

Objective:

To equip participants with a comprehensive understanding of climate change-induced risks and uncertainties in Water, Sanitation, and Hygiene (WASH) sectors, and to develop their capacity to assess these risks, appraise effective adaptation options, and formulate strategies for building climate-resilient WASH facilities in both urban and rural contexts, thereby contributing to Sustainable Development Goals.

Description:

This timely and critical training seminar is designed to address the escalating global challenges posed by climate change to essential WASH services. Through three intensive technical sessions, participants will gain deep understanding of climate-induced risks, explore innovative adaptation strategies, and learn to appraise practical options for building robust, resilient WASH systems.

Technical Session I:

“Understanding the Problem: Climate Change (CC) as a Source of Risk and Uncertainty in Water, Sanitation and Hygiene (WASH) provide thorough examining the intertwined crises of climate change and its implications for human well-being. The session explores the causes and impacts of climate change, scientific consensus behind global warming, changes in precipitation patterns, extreme weather events, and sea-level rise. Moreover, the participants will gain insights on the current status and future perspectives of water resources, understanding global and regional water stress, availability challenges, and human right to sanitation. This leads to a crucial discussion on coping with water need in an era of increasing scarcity and variability. The core of this session focuses on identifying and analyzing CC and WASH risks and uncertainties, detailing how climate impacts the existing WASH vulnerabilities, from water scarcity affecting supply to increased flood risks overwhelming sanitation infrastructure and disease transmission. Practical case studies related to risk analysis and projection of CC trends will be presented, illustrating real-world challenges and analytical approaches. The session concludes by firmly establishing the linkages with Sustainable Development Goals (SDGs), particularly SDG 6 (Clean Water and Sanitation) and SDG 13 (Climate Action), demonstrating how climate-resilient WASH is integral to achieving broader sustainability targets.

Technical Session II:

“Strategies for Building Climate Resilient WASH Facilities” pivots towards proactive solutions and adaptive planning. The session highlights the principal concepts of CC adaptation with significant focus on addressing the nexus of WASH and CC through multi-stakeholder partnerships, highlighting the importance of collaboration among government bodies, NGOs, communities, private sector, and academia to develop integrated solutions. In depth discussion will be made on the principles of Integrated Water Resource Management (IWRM) by integrating WASH, understanding how to manage water resources, considering the demands and ensuring equitable and sustainable access. Furthermore, climate screening with rural and urban water supply and sanitation systems will be explored that involves learning methodologies to assess the vulnerability of existing and planned WASH infrastructure to specific climate hazards (e.g., droughts, floods, salinity intrusion) and identifying critical intervention points to enhance resilience in diverse geographical and socio-economic settings. This session will empower the participants with strategic frameworks for designing future-proof WASH systems.

Technical Session III:

“Meeting Goals for Climate Resilience and WASH” focused on the implementation, evaluation, and fostering collaborative action. This session examines the practical aspects of achieving resilience of water supply and sanitation in changing climate, discussing specific design enhancements, technological innovations, and operational adjustments needed for robust WASH infrastructure. Case studies of climate-resilient WASH infrastructure from various global contexts will be presented, showcasing successful adaptation measures, best practices, and lessons learned in building systems that withstand climate shocks and stresses. Participants will also engage in economic analysis of CC resilience and adoption options, learning methodologies to evaluate the costs and benefits of different adaptation strategies, including cost-effectiveness analysis and benefit-cost ratios, to make informed investment decisions.

The training seminar will end in an interactive Breakout with discussions from all the participants, fostering a collaborative environment to address critical themes: Standardization and evaluation of resilient WASH practices, Bridging the gap between research and policy to ensure evidence-based decision-making, promoting an Interdisciplinary approach to tackle complex WASH-CC challenges, defining a Community agenda for localized adaptation, Building community involvement and educational capacity to empower local stakeholders, and understanding the vital Role of donors in financing and supporting climate-resilient WASH initiatives.

DAY 2: 4 DEC. 2025

INTEGRATED WASTE BIOREFINERIES: FUTURE ENERGY AND WASTE MANAGEMENT

Objective:

To provide participants with a comprehensive understanding of waste as a valuable resource, exploring the principles and technologies of integrated waste biorefineries for energy and material production, and critically assessing the techno-economic feasibility and commercialization pathways of waste-to-energy systems.

Description:

The training seminar "Integrated Waste Biorefineries: Future Energy and Waste Management" is designed to address the most pressing global challenges including waste generation, problems in sustainable waste management and increasing energy demands. Through the technical sessions, participants will gain holistic approaches on transforming waste into sustainable resources for energy and valuable products.

Technical Session I:

“Waste as a Resource” provide the basic understandings by re-framing waste as not a problem but an untapped resource. The session comprehensive overview the types of waste, categorizing them into municipal solid waste, industrial waste, agricultural residues, hazardous waste, and emerging waste streams. The participants will be briefed about the diverse origins and characteristics of each type of waste. A session will also focus on the intrinsic linkages with population growth and resource depletion and hence illustrate that how the increasing global population and finite resource availability necessitate a shift in waste management. In depth discussion will be made on the global waste production and composition, presenting quantitative data on regional variations and the challenges pose by them. The final and most transformative part of this session establishes waste as a resource for material recovery, exploring the value of components within waste streams (e.g., plastics, metals, organic matter) and the preliminary steps for their extraction and valorization, setting the stage for advanced biorefinery concepts.

Technical Session II:

“Waste Biorefineries for Energy Production” focused on the core technological aspects of converting waste into energy. The session contextualizes the problem with an analysis of global energy demands, highlighting the need for diversified and sustainable energy sources to meet energy requirements and mitigate climate change. This sets the stage for understanding the crucial role of waste-derived energy. The participants will get understanding on the characteristics of waste biomass for energy production that represent the suitability for various conversion technologies. A key technical component of this session is the determination of high heating values/calorific values of different waste types, introducing methodologies and empirical data that determine the energy predictions. The session enlists detailed exploration of various technologies for converting waste to energy and valuable products including thermochemical processes such as incineration (waste-to-heat/power), pyrolysis (bio-oil, char, syngas), and gasification (syngas for fuel/chemicals), as well as biochemical processes like anaerobic digestion (biogas production) and fermentation (bioethanol). Each technology will be discussed in terms of its operational principles, advantages, and the range of valuable products it can yield beyond just energy.

Technical Session III:

“Techno-economic Feasibilities and Approaches and Commercialization of Waste-to-Energy Systems” addresses the practical implementation and viability of waste biorefineries. This session examine the environmental and economic benefits associated with waste-to-energy technologies. Environmentally, this includes greenhouse gas emission reductions, landfill diversion, and resource conservation. Economically, it covers revenue generation from energy sales, valuable co-products, job creation, and reduced waste management costs. Participants will then explore critical factors such as process efficiency, infrastructure requirements, feedstock consistency, commercializing, and end-use application. This involves understanding how factors like scale, location, pre-treatment needs, and market demand for products influence project success. The session also focuses on approaches to overcome technical challenges in waste to energy systems, discussing solutions for feedstock variability, process optimization, emissions control, and integration into existing energy grids. The final segment emphasizes that cost-effective operation is necessary to improve the efficiency of biofuel production, economic modeling, investment analysis, optimization of operational expenditure, and strategies to enhance the financial attractiveness and long-term sustainability of integrated waste biorefinery projects. This holistic view ensures participants grasp not only the 'how' but also the 'why' and 'if' of waste-to-energy implementation.

DAY 3: 5 DEC. 2025

APPROACHES AND CONCEPTS BEYOND 3RS

Objective:

To equip participants with the comprehensive understanding of environmental pollution caused by waste, the principles of advanced waste management hierarchies, and practical, material-specific "Rs" methods to achieve sustainability.

Description:

This comprehensive training seminar is designed to provide the participants with an advanced understanding of environmental sustainability, focusing specifically on the challenges and innovative solutions related to achieving environmental sustainability through sustainable waste management. Comprised of three interconnected technical sessions, the contents are designed from the basic ecological principles to advanced waste management strategies and practical implementation, aiming to foster a holistic approaches and equip the attendees with actionable expertise. The details of each technical session is as fallow;

Technical Session I:

“Understanding the Environment and Waste as Pollution and Its Impacts” establishes the basic knowledge necessary to understand the urgency of sustainable waste management. The session commences with an in-depth understanding of the various components of the environment and highlights the critical role of natural systems in sustaining life. Likewise, participants will be also briefed about the types and impacts of pollution, categorizing them into key areas such as air, water, soil, and noise pollution. For each type, the session will detail common sources, specific pollutants, transport mechanisms, and their profound effects on human health, biodiversity, and ecosystem services. Special attention will be given in examining waste as an environmental problem, transitioning from general pollution to the specific challenges posed by municipal, industrial, hazardous, and emerging waste streams like e-waste. It will critically analyze the full lifecycle impacts of waste, from resource depletion and manufacturing to disposal issues like landfill leachate and greenhouse gas emissions.

Technical Session II:

“Waste Management Hierarchy: Advances in Rs Concepts and Approaches” will mark a critical shift towards solution-oriented techniques with more sustainable models. The session will provide in depth understanding on linear economy, recycling economy, and circular economy concepts. Moreover, detailed comparisons will be also made between the three economies in content of long-term resource and environmental liabilities by providing empirical data on resource depletion, energy consumption in production and environmental costs. The session will also explore the advances in Rs concepts and approaches, extending beyond the traditional 3Rs concept. This includes "Refuse" (avoiding unnecessary consumption), "Rethink" (redesigning systems for sustainability), "Repair" (extending product lifespans), "Remanufacture" (restoring used products), "Refurbish" (restoring aesthetics/function), "Repurpose" (new functions for old items), and "Recover" (energy/material extraction from non-recyclable waste). Each advanced 'R' is detailed with practical examples and its role within a comprehensive waste management hierarchy.

Technical Session III:

“Rs Methods for Achieving Sustainability” focused on the concepts into actionable strategies, focusing on practical implementation. The session enlightens the methods by material type, providing insights into the unique challenges and opportunities for specific waste streams such as plastic waste, metal waste, glass waste and organic waste. The session will also explore various legislation and approaches in light of available case studies. This segment critically analyzes existing national environmental protection acts, waste management rules, and relevant policies, discussing institutional frameworks, enforcement challenges, and opportunities for improvement. Case studies of local waste management initiatives will offer valuable lessons.

The training seminar concludes with the empowering segment, "What can I do to make a difference?" This practical guide inspires individual and organizational action, providing strategies for applying "Rs" principles in daily life – at home, in the workplace, and within communities. It emphasizes conscious consumption, waste segregation, supporting circular businesses, and advocating for policy changes, underscoring that collective individual actions drive significant environmental impact towards a sustainable, circular future.

1. GÜN: 3 Aralık 2025

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM: SU, KANALİZASYON VE HİJYEN (WASH) SEKTÖRÜNDE RİSK DEĞERLENDİRME VE SEÇENEK ANALİZİ

Amaç

Katılımcıların, iklim değişikliğinin Su, Kanalizasyon ve Hijyen (WASH) sektöründe yarattığı risk ve belirsizliklere ilişkin kapsamlı bir anlayışla birlikte bu riskleri değerlendirme, etkili uyum seçeneklerini analiz etme ve hem kentsel hem de kırsal bağlamda iklim dirençli WASH altyapısı oluşturma stratejileri geliştirme kapasitelerini güçlendirmek; böylece Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

Genel Açıklama

Bu kritik öneme sahip eğitim semineri, iklim değişikliğinin temel WASH hizmetlerine yönelik artan küresel zorlukları ele almak üzere tasarlanmıştır. Üç yoğun teknik oturumdan oluşan programda katılımcılar; iklim kaynaklı riskleri derinlemesine anlayacak, yenilikçi uyum (adaptasyon) stratejilerini inceleyecek ve dirençli ve sürdürülebilir WASH sistemleri tasarlamak için uygulanabilir çözümleri değerlendirmeyi öğrenecektir.

Teknik Oturum I – Sorunu Anlamak: İklim Değişikliği WASH’daki Risk ve Belirsizlik Kaynağı

Bu oturumda, iklim değişikliği ile insan refahı arasındaki iç içe geçmiş krizleri kapsamlı bir şekilde ele alınmaktadır. Küresel ısınmanın bilimsel temelleri, yağış rejimlerindeki değişimler, aşırı hava olaylarının sıklığı ve şiddeti ile deniz seviyesi yükselişi gibi temel etkiler ayrıntılı olarak incelenecek; su kaynaklarının güncel durumu, gelecek projeksiyonları, küresel ve bölgesel su stresi, su ve sanitasyona erişimin insan hakkı boyutu hakkında bilgi sahibi olunacaktır. Kıtlığın ve değişkenliğin arttığı bir dönemde su ihtiyacının karşılanması konusu derinlemesine tartışılacaktır. Bu oturumun temel odağı, iklim değişikliği (İD) ile WASH alanındaki risk ve belirsizliklerin tanımlanması ve analiz edilmesidir. Su kaynaklarının azalmasının arzı etkilemesinden, artan sel risklerinin sanitasyon altyapısını zorlamasına ve hastalık bulaşını artırmasına kadar, iklim değişikliğinin mevcut WASH kırılganlıklarını nasıl etkilediği ayrıntılı biçimde ele alınacaktır. Risk analizi ve İD eğilimlerinin projeksiyonuna ilişkin uygulamalı vaka çalışmaları sunularak, gerçek dünyadaki zorluklar ve analitik yaklaşımlar örneklendirilecektir. Oturum, özellikle Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarından (SKA) SKA 6 (Temiz Su ve Sanitasyon) ve SKA 13 (İklim Eylemi) ile bağlantıları açıkça ortaya koyarak, iklime dirençli WASH'ın daha geniş sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmadaki gerekliliğini göstererek sona erecektir.

Teknik Oturum II – İklim Dirençli WASH Altyapısı Oluşturma Stratejileri

Bu oturum, proaktif çözümler ve uyarlanabilir planlamaya odaklanmaktadır. Oturum, çok paydaşlı ortaklıklar aracılığıyla WASH ve iklim değişikliği arasındaki bağlantıyı ele almaya odaklanarak iklim değişikliğine uyumun temel kavramlarını vurgulamakta ve entegre çözümler geliştirmek için hükümet kurumları, STK'lar, topluluklar, özel sektör ve akademi arasında iş birliğinin önemini vurgulamaktadır. WASH'ı entegre ederek, su kaynaklarının nasıl yönetileceğini anlayarak, talepleri göz önünde bulundurarak ve eşit ve sürdürülebilir erişimi sağlayarak Entegre Su Kaynakları Yönetimi (IWRM) ilkeleri hakkında derinlemesine tartışmalar yapılacaktır. Ayrıca, kırsal ve kentsel su temini ve sanitasyon sistemleri ile iklim taraması incelenecek ve bu tarama, mevcut ve planlanan WASH altyapısının belirli iklim tehlikelerine (örneğin kuraklık, sel, tuzluluk girişi) karşı kırılganlığını değerlendirmek ve çeşitli coğrafi ve sosyoekonomik koşullarda dayanıklılığı artırmak için kritik müdahale noktalarını belirlemek için öğrenme metodolojilerini içerecektir. Bu oturum, katılımcılara geleceğe dönük WASH sistemleri tasarlamak için stratejik çerçeveler sunacaktır.

Teknik Oturum III – İklim Direnci ve WASH Hedeflerine Ulaşmak

Bu oturum uygulama, değerlendirme ve işbirliğine dayalı eylemlerin güçlendirilmesine odaklanmaktadır. Bu oturumda, değişen iklim koşullarında su temini ve sanitasyon sistemlerinin dayanıklılığının sağlanmasına yönelik pratik yönler ele alınacak; sağlam WASH altyapısı için gerekli özel tasarım iyileştirmeleri, teknolojik yenilikler ve operasyonel düzenlemeler tartışılacaktır. Dünyanın farklı bölgelerinden iklime dirençli WASH altyapılarına ilişkin vaka çalışmaları sunularak, iklim şokları ve baskılarına karşı dayanıklı sistemler kurmaya yönelik başarılı uyum önlemleri, iyi uygulama örnekleri ve çıkarılan dersler gösterilecektir. Katılımcılar ayrıca iklim değişikliğine karşı direnç ve uyum seçeneklerinin ekonomik analizine katılarak, farklı uyum stratejilerinin maliyetlerini ve faydalarını değerlendirmeye yönelik yöntemleri; maliyet-etkinlik analizini ve fayda-maliyet oranlarını öğrenerek bilinçli yatırım kararları almayı destekleyecek bilgi ve beceriler edineceklerdir.

Eğitim semineri, tüm katılımcıların aktif olarak yer alacağı etkileşimli bir grup çalışmasıyla sona erecektir. Bu oturum, iklime dirençli WASH uygulamalarının standartlaştırılması ve sistematik olarak değerlendirilmesi, kanıta dayalı karar alma süreçlerini güçlendirmek üzere araştırma-politika arasındaki boşluğun kapatılması, karmaşık WASH-iklim değişikliği sorunlarına bütüncül çözüm üretmek için disiplinlerarası yaklaşımın teşvik edilmesi, yerelleştirilmiş uyum stratejileri geliştirmek amacıyla topluluk gündeminin tanımlanması, topluluk katılımı ile eğitim kapasitesinin güçlendirilmesi yoluyla yerel paydaşların yetkinliklerinin artırılması ve iklime dirençli WASH girişimlerinin finansmanı ile ölçeklendirilmesinde bağışçıların oynadığı hayati rolün daha iyi anlaşılması gibi kritik temaların derinlemesine tartışılmasını ve ortak çözüm önerilerinin geliştirilmesini sağlayacaktır.

2. GÜN: 4 Aralık 2025

BÜTÜNLEŞİK ATIK BİYORAFFİNERİLERİ:  GELECEĞİN ENERJİ VE ATIK YÖNETİMİ

Amaç

Katılımcılara atığın değerli bir kaynak olarak ele alınmasına ilişkin kapsamlı bir anlayış kazandırmak; enerji ve malzeme üretimi için entegre atık biyorafinerilerinin ilkelerini ve teknolojilerini tanıtmak; atıktan enerji sistemlerinin tekno-ekonomik fizibilitesini ve ticarileşme yollarını eleştirel olarak değerlendirme farkındalığı edindirmek amaçlamaktadır.

Genel Açıklama

Bu eğitim semineri, küresel ölçekte hızla artan atık üretimi, sürdürülebilir atık yönetimindeki yapısal sorunlar ve sürekli yükselen enerji talebi gibi en kritik sorunlara yanıt vermek üzere tasarlanmıştır. Bu teknik oturumlar boyunca katılımcılar, atıkları enerji ve değerli ürünler için sürdürülebilir kaynaklara dönüştürmeye yönelik bütüncül yaklaşımlar edineceklerdir.

Teknik Oturum I – Kaynak Olarak Atık

Bu oturumda atığın sorun olmaktan çıkıp değerlendirilmemiş bir kaynak haline getirilmesi hedeflenmektedir. Atık türleri kapsamlı bir şekilde ele alınacak ve evsel katı atıklar, endüstriyel atıklar, tarımsal atıklar, tehlikeli atıklar ile yeni ortaya çıkan atık akımları (e-atık, tekstil atıkları vb.) şeklinde sınıflandırılacaktır. Katılımcılara her atık türünün kaynakları, bileşimi ve temel özellikleri hakkında ayrıntılı bilgi sunulacaktır. Oturumda ayrıca nüfus artışı, hızlı kentleşme ve doğal kaynakların tükenmesi arasındaki sıkı ilişki vurgulanacak; artan küresel nüfusun sınırlı kaynaklar üzerindeki baskısının, geleneksel atık yönetimini sürdürülemez kıldığı ve döngüsel bir dönüşümü zorunlu hale getirdiği açıkça ortaya konacaktır. Küresel atık üretimi ile bileşimine ilişkin güncel ve karşılaştırmalı veriler paylaşılacak, bölgesel farklılıklar ile bu farklılıkların yarattığı yönetim zorlukları nicel olarak tartışılacaktır. Oturumun en dönüştürücü bölümü ise atıkların artık bir yük olmaktan çıkıp geri kazanılabilir bir kaynak olarak konumlandırıldığı yaklaşıma ayrılmıştır. Bu bağlamda atık akımlarındaki değerli bileşenlerin (plastikler, metaller ve organik madde vb.) potansiyel değeri detaylı olarak incelenecek; bu bileşenlerin etkin bir şekilde ayrıştırılması, ön işleme tabi tutulması ve yüksek katma değerli ürünlere dönüştürülmesi (valorization) için teknik adımlar ele alınarak ileri biyorafineri kavramlarına sağlam bir temel oluşturulacaktır.

Teknik Oturum II – Enerji Üretimi için Atık Biyorafinerileri

Bu oturum, atıkların enerjiye dönüştürülmesinin temel teknolojik boyutlarına odaklanmaktadır. Öncelikle küresel enerji talebinin hızla artışı ve iklim değişikliğini sınırlandırma zorunluluğu bağlamında çeşitlendirilmiş, sürdürülebilir enerji kaynaklarına olan acil ihtiyaç vurgulanacak; bu çerçevede atıklardan elde edilen enerjinin stratejik önemi ortaya konacaktır. Katılımcılar, enerji üretimi amacıyla kullanılacak atık biyokütlenin temel özelliklerini ve farklı dönüştürme teknolojilerine uygunluğunu öğreneceklerdir. Bu kapsamda çeşitli atık türlerinin yüksek ısıtma (calorific) değerleri, enerji potansiyelinin tahmin edilmesinde kullanılan metodolojiler ve güvenilir ampirik veriler ayrıntılı biçimde sunulacaktır. Oturumun ana ekseni, atıkları enerjiye ve katma değerli ürünlere dönüştüren başlıca teknolojilerin derinlemesine incelenmesidir. Termokimyasal süreçler arasında yakma (atık-ısı/enerji), piroliz (biyo-yağ, biyokömür ve sentetik gaz) ile gazlaştırma (yakıt/kimyasal üretimine yönelik sentetik gaz); biyokimyasal süreçler arasında ise anaerobik çürütme (biyogaz üretimi) ve fermantasyon (biyoetanol üretimi) teknolojileri ele alınacaktır. Her teknoloji, çalışma prensipleri, temel avantaj ve dezavantajları, enerji verimliliği ile enerji dışında elde edilebilen yan ürünler ve değerli kimyasallar açısından kapsamlı şekilde değerlendirilecektir.

Teknik Oturum III – Tekno-Ekonomik Fizibilite ve Atıktan Enerji Sistemlerinin Ticarileşmesi

Bu oturum, atık biyorafineri tesislerinin gerçek dünya uygulamalarına ve uygulanabilirliğine odaklanmaktadır. Atıktan enerji ve katma değerli ürün üretiminin çevresel ve ekonomik faydaları ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Çevresel faydalar arasında sera gazı emisyonlarının önemli ölçüde azaltılması, çöp sahalarına gönderilen atık miktarının düşürülmesi ve doğal kaynakların korunması yer almaktadır. Ekonomik faydalar ise enerji satışlarından elde edilen gelir, yüksek değerli yan ürünlerin pazarlanması, yeni istihdam olanaklarının yaratılması ve geleneksel atık bertaraf maliyetlerinin ciddi oranda düşürülmesi olarak sıralanmaktadır. Katılımcılar, süreç verimliliği, altyapı gereksinimleri, hammadde (atık) bileşimindeki tutarlılık, ticarileştirme ve son kullanım gibi biyorafineri projelerinin başarısını doğrudan etkileyen kritik faktörleri derinlemesine inceleyecektir. Bu bağlamda tesis ölçeği, yer seçimi, ön arıtma ihtiyaçları ve ürün portföyünün piyasa dinamiklerine uyumu gibi unsurların proje başarısı üzerindeki belirleyici etkisi tartışılacaktır. Oturumun teknik zorluklar bölümü; hammadde değişkenliğinin yönetilmesi, süreç optimizasyonu, emisyon kontrolü ve üretilen enerjinin mevcut şebekelere sorunsuz entegrasyonunu içeren atıktan enerji ve malzeme üretiminde karşılaşılan engellere yönelik pratik çözümleri kapsamaktadır.  Son bölümde ise biyoyakıt üretiminin verimliliğini artırmaya yönelik maliyet-etkin işletmenin gerekliliği, ekonomik modelleme, yatırım analizi, işletme giderlerinin optimizasyonu ve entegre atık biyorafineri projelerinin finansal çekiciliğini ve uzun vadeli sürdürülebilirliğini stratejileri vurgulanmaktadır. Bu bütüncül yaklaşım, katılımcıların atıktan enerjiye (waste-to energy) dönüşüm uygulamalarını, sadece teknik olarak (nasıl)  değil, aynı zamanda bu dönüşümün gerekliliğini (“neden”) ve olası risklerini (eğer) de kapsamlı şekilde kavramalarını sağlamaktadır.

3. GÜN: 5 Aralık 2025

3R’NİN ÖTESİNDE YAKLAŞIMLAR VE KAVRAMLAR

Amaç

Katılımcılara, atıkların neden olduğu çevre kirliliği, gelişmiş atık yönetimi hiyerarşilerinin ilkeleri ve sürdürülebilirliği sağlamak için pratik, malzemeye özgü “R” yöntemleri hakkında kapsamlı bilgi verilmesi amaçlanmaktadır.

Genel Açıklama

Bu kapsamlı eğitim semineri, katılımcılara çevresel sürdürülebilirlik alanında ileri düzey bilgi ve beceri kazandırmak üzere tasarlanmıştır. Özellikle sürdürülebilir atık yönetimi yoluyla çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasında karşılaşılan zorluklar ve bu zorluklara yönelik yenilikçi çözümler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Birbiriyle bağlantılı üç teknik oturumdan oluşan seminerde, temel ekolojik ilkelerden başlayarak ileri düzey atık yönetimi stratejilerine ve gerçek uygulamalara kadar uzanan bütüncül bir yaklaşım benimsenmekte; böylece katılımcıların hem teorik altyapısını güçlendirmek hem de saha odaklı, uygulanabilir uzmanlık geliştirmeleri hedeflenmektedir. Her bir teknik oturumun ayrıntıları aşağıda sunulmuştur.

Teknik Oturum I – Çevre ve Atığın Kirlilik Unsuru Olarak Anlaşılması ve Etkileri

Bu oturum, sürdürülebilir atık yönetiminin aciliyetini kavramak için gerekli temel bilgileri sunmaktadır. Öncelikle çevrenin temel bileşenleri derinlemesine ele alınacak; doğal sistemlerin yaşamı sürdürmedeki vazgeçilmez rolü vurgulanacaktır. Benzer şekilde, katılımcılara kirliliğin türleri ve etkileri hakkında bilgi verilecek ve bunlar hava, su, toprak ve gürültü kirliliği gibi temel alanlara göre sınıflandırılacaktır. Her tür için, oturumda yaygın kaynaklar, belirli kirleticiler, taşıma mekanizmaları ve bunların insan sağlığı, biyolojik çeşitlilik ve ekosistem hizmetleri üzerindeki derin etkileri ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Atıkların bir çevre sorunu olarak incelenmesine özel önem verilecek ve genel kirlilikten, evsel, endüstriyel, tehlikeli ve e-atık gibi yeni ortaya çıkan atık akışlarının yarattığı özel zorluklara geçilecektir. Kaynakların tükenmesinden üretimden, çöp sızıntısı ve sera gazı emisyonları gibi bertaraf sorunlarına kadar atıkların tüm yaşam döngüsü üzerindeki etkileri eleştirel bir şekilde analiz edilecektir.

Teknik Oturum II – Atık Yönetimi Hiyerarşisi: R Kavramları ve Yaklaşımlarındaki Gelişmeler

Bu oturum, doğrusal ekonomiden döngüsel ekonomiye geçişin kaçınılmazlığını ve çözüm odaklı teknik dönüşümü merkeze almaktadır. Doğrusal ekonomi, geri dönüşüm ekonomisi ve döngüsel ekonomi kavramları hakkında derinlemesine bir anlayış sağlayacaktır. Ayrıca, bu üç ekonomi modeli; kaynak tükenmesi, üretimde aşırı enerji tüketimi, atık oluşumu ve çevresel maliyetler açısından uzun vadeli kaynak ve çevresel performansları ampirik verilerle ayrıntılı olarak karşılaştırılacaktır. Oturum, geleneksel 3R yaklaşımının ötesine geçerek ‘R’ kavramlarındaki gelişmeleri ve yaklaşımları da inceleyecektir. Buna, “Reddet” (refuse-gereksiz tüketimden kaçınma), “Yeniden Düşün” (rethink-sistemleri sürdürülebilirlik için yeniden tasarlama), “Onar” (repair-ürün ömrünü uzatma), “Yeniden Üret” (remanufacture-kullanılmış ürünleri işlevsel hale getirme), “Yenile/İyileştir” (refurbish-ürünün görünümünü/işlevini yenileme), “Yeniden Amaçlandır” (repurpose-eski ürünlere yeni işlevler kazandırma) ve “Geri Kazan” (recover-geri dönüştürülemeyen atıklardan enerji/malzeme elde etme) gibi kavramlar dâhildir. Her bir gelişmiş ‘R’, uygulamalı örneklerle birlikte açıklanacak ve kapsamlı bir atık yönetimi hiyerarşisi içindeki rolü detaylandırılacaktır.

Teknik Oturum III – Sürdürülebilirlik için R Yöntemleri

Bu oturumda teorik kavramların doğrudan uygulanabilir stratejilere dönüştürülmesine odaklanılacak ve malzeme türüne özgü “R” yöntemleri aktarılacaktır. Plastik, metal, cam ve organik atık gibi belirli atık akışlarının kendine özgü zorlukları ve fırsatları ele alınacaktır. Aynı zamanda, mevcut ulusal çevre koruma yasaları, atık yönetimi kuralları ve ilgili politikalar eleştirel bir şekilde analiz edilecek; kurumsal yapılar, uygulama zorlukları ve iyileştirme fırsatları tartışılacaktır. Yerel atık yönetimi girişimlerine ait vaka çalışmaları değerli çıkarımlar sunacaktır.

Eğitim semineri, güçlendirici bölüm olan "Fark yaratmak için ne yapabilirim?" ile sona ermektedir. Bu pratik rehberle katılımcılara bireysel ve kurumsal eylemleri harekete geçirecek; evde, iş yerinde ve toplum içinde günlük hayata kolayca entegre edilebilecek “R” ilkeleri için stratejiler sunulacaktır. Bilinçli tüketimin, atık ayrıştırmanın, döngüsel işletmeleri desteklemenin ve politika değişikliklerinin önemi ile kolektif bireysel eylemlerin sürdürülebilir, döngüsel bir gelecek için önemli çevresel etkiler yaratması vurgulanacaktır.